για ελληνικά μεταφερθείτε προς τα κάτω
Clarity in the articulation we have when the air and tongue work perfectly together and when one does not prevent the other from doing its job. So let’s take it one by one and see how you can manage to have a clean and clear articulation without problems.
Air
Air is the most valuable tool, perhaps I would say the only tool at our disposal to play music. We produce music with our air, so when the airflow is not constant then our sound will not be stable, and if you add the tongue in the middle then the result will certainly not be pleasant. Practice without the use of tongue, scales without tongue, glissandi passing through the entire register of the instrument aiming at continuous airflow, without interruption. If you do this then you will be able to add the tongue (articulation) to your exercises.
Tongue
Our tongue is a muscular organ that helps us articulate words correctly. So when we use it it should be relaxed and not tightened because it loses its elasticity and flexibility, try for a moment to speak with your tongue clenched.
So when we want to articulate a note, we NEVER press the tongue, we just touch the tongue at the point of contact inside our mouth. If you press your tongue the result will be to tighten your neck, you will destroy the airflow and of course your sound. So, never, NEVER press the tongue, the looser it is the better, and believe me it’s not true that if articulate harder you will have better clarity in your articulation, the more hard you try to articulate the more tension you create.
And where does the tongue touches when we articulate?
A question I always ask students when I hear there’s a problem with an exercise or piece.
The tongue hits where it wants to hit, so simple. We never articulate with the tip of our tongues, at least the low instruments, maybe for the trumpets and horns it helps, but we want it to hit where it hits when it’s in place of the “T”. Before you articulate any word that starts with “T” feel your tongue touching before the word is heard, that’s exactly where the tongue should touch.
Don’t tighten your tongue, you’re causing trouble!
One trap that many fall into is the reaction of the embouchure to the airflow. Many when they blow for a forte their embouchure opens and when they stop blowing the embouchure somehow returns back to the previous position and with this movement they will not have clarity in their articulation, neither beautiful sound. It is very important to understand that:
“The clarity of the beginning of the next note depends on how stable (in place) your embouchure is at the end of the previous note.”
Ian Bousfield
In conclusion the clarity in the articulation depends on the correct, relaxed use of the tongue but also on how ready your embouchure is, when I say ready I mean that we have the note in our head and we hold the embouchure firmly without falling into the trap of “close-open-close” embouchure depending on how we blow. The embouchure is open and stable before, during and at the end of the note we play, so it doesn’t move at all when we articulate.
If you have any questions don’t hesitate to contact me!

book a lesson
κλεισε μαθημα
Σαφήνεια στην άρθρωση έχουμε όταν ο αέρας και η γλώσσα συνεργάζονται τέλεια μεταξύ τους και όταν το ένα δεν εμποδίζει το άλλο να κάνει την δουλειά του. Ας τα πάρουμε ένα-ένα λοιπόν να δούμε πώς θα καταφέρεις να έχεις μια καθαρή και με σαφήνεια άρθρωση χωρίς προβλήματα.
Αέρας
Ο αέρας είναι το πολυτιμότερο εργαλείο, ίσως θα έλεγα το μοναδικό εργαλείο, που έχουμε στην διάθεσή μας για να παίξουμε μουσική. Παράγουμε μουσική με τον αέρα μας, άρα όταν η ροή του αέρα δεν είναι σταθερή τότε και ο ήχο μας δεν θα είναι σταθερός, και εάν προσθέσεις και την γλώσσα στην μέση τότε το αποτέλεσμα σίγουρα δεν θα είναι ευχάριστο. Μελέτα χωρίς την χρήση της γλώσσας, κλίμακες χωρίς γλώσσα, glissandi περνώντας από όλη την έκταση του οργάνου με στόχο την συνεχή ροή αέρα, χωρίς διακοπές. Εάν καταφέρεις αυτό τότε θα μπορείς να προσθέσεις την γλώσσα στις ασκήσεις σου.
Γλώσσα
Η γλώσσα μας είναι ένα μυώδες όργανο που μας βοηθάει να αρθρώνουμε σωστά τις λέξεις. Όταν λοιπόν την χρησιμοποιούμε θα πρέπει να είναι χαλαρή και όχι σφιγμένη γιατί έτσι χάνει την ελαστικότητα και ευελιξία της, προσπαθήστε για μια στιγμή να μιλήσετε με την γλώσσα σας σφιγμένη.
Οταν λοιπόν θέλουμε να αρθρώσουμε μια νότα ποτέ, ΠΟΤΕ δεν πιέζουμε την γλώσσα, απλά ακουμπάμε την γλώσσα στο σημείο επαφής μέσα στο στόμα μας. Εάν πιέσεις την γλώσσα το αποτέλεσμα θα είναι να σφιχτεί ο λαιμός σου, θα καταστρέψεις την ροή του αέρα και φυσικά τον ήχο σου. Αρα, ποτέ μα ΠΟΤΕ δεν πιέζουμε την γλώσσα, όσο πιο χαλαρή είναι τόσο το καλύτερο, και πιστέψτε με δεν είναι αλήθεια ότι εάν αρθρώσεις πιο σκληρά θα έχεις καλύτερη σαφήνεια στην άρθρωση σου, το αντίθετο όσο πιο σκληρά αρθρώσεις τόσο περισσότερο ένταση δημιουργείς.
Και που χτυπάει η γλώσσα όταν αρθρώνουμε ;
Μία ερώτηση που πάντα κάνω σε μαθητές όταν ακούω ότι υπάρχει πρόβλημα σε κάποια άσκηση ή κομμάτι.
Η γλώσσα χτυπάει εκεί που θέλει να χτυπήσει, τόσο απλό. Δεν χτυπάμε ποτέ με την άκρη της γλώσσα μας, τουλάχιστον τα πιο βαριά όργανα, ίσως για τις τρομπέτες και τα κόρνα βοηθάει που έχουν άλλο φύσημα και έκταση αλλά εμείς θέλουμε να χτυπάει εκεί όπου χτυπάει όταν είναι στην θέση του “Τ”. Πριν αρθρώσεις οποιαδήποτε λέξη που ξεκινάει με “Τ” νιώσε που ακουμπάει η γλώσσα σου πριν ηχήσει η λέξη, εκεί, ακριβώς εκεί πρέπει να ακουμπάει η γλώσσα. Μην σφίγγεις την γλώσσα, δημιουργείς προβλήματα !
Μια παγίδα που πολλοί πέφτουν είναι η αντίδραση της μάσκας στον αέρα που εκπνέουμε. Πολλοί όταν φυσάνε για ένα forte η μάσκα τους ανοίγει και όταν σταματούν να φυσούν η μάσκα κατα κάποιο τρόπο κλείνει και με κλειστή μάσκα δεν θα έχουν σαφήνεια στην άρθρωσή τους. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβεις ότι :
Η σαφήνεια της αρχής της επόμενης νότας εξαρτάται από το πόσο σταθερή (στην θέση της) είναι η μάσκα σου στο τέλος της προηγούμενης νότας.
Ian Bousfield
Εν κατακλείδι η σαφήνεια στην άρθρωση εξαρτάται από την σωστή, χαλαρή χρήση της γλώσσας αλλά και από το πόσο έτοιμη είναι η μάσκα, όταν λέω έτοιμη εννοώ ότι έχουμε την νότα στο μυαλό μας (το κούρδισμα της) και κρατάμε σταθερή την μάσκα χωρίς να πέφτουμε στην παγίδα του να ανοιγοκλείνει ανάλογα με το πως φυσάμε. Η μάσκα είναι ανοιχτεί και σταθερή πρίν, κατα την διάρκεια αλλά και στο τέλος της νότας που παίζουμε, άρα δεν κουνιέται καθόλου όταν αρθρώνουμε.
Επειδή είναι ένα ευαίσθητο θέμα και κάθε μαθητής μπορεί να έχει διαφορετικό πρόβλημα με την άρθρωση θα ήθελα να σκεφτείς αυτά τα λόγια με εμβρίθεια και αν κάτι δεν καταλαβαίνεις μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μου. Θα χαρώ πολύ να απαντήσω στις ερωτήσεις σου.